Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii
Przede wszystkim miejscowość słynie z przepięknego Sanktuarium ukrytego w leśnym gąszczu na zboczach góry Żar, położonego na słynnym Szlaku Papieskim prowadzącym z Wadowic do Krakowa. To drugi, po Częstochowie, kierunek obierany przez pielgrzymów w całej Polsce i miejsce związane z Janem Pawłem II. Bazylika wybudowana w stylu barokowym pochodzi z początków XVII wieku i ufundowana została przez założyciela miasta – Mikołaja Zebrzydowskiego. We wnętrzach świątyni znajduje się cenne wyposażenie liturgiczne oraz słynny obraz Matki Boskiej Kalwaryjskiej, uważany za święty. Sanktuarium Kalwaryjskie składa się z bazyliki, klasztoru oraz z zespołu kościołów i kaplic w stylu barokowym i manierystycznym, które wkomponowane są w malowniczy krajobraz beskidzki. Całość tworzy jeden kompleks połączony Dróżkami Kalwaryjskimi o różnej tematyce. Dwie główne alejki to Dróżki Pana Jezusa, na trasie których znajdują się zabytki pokazujące sceny z ukrzyżowania oraz Dróżki Matki Boskiej z zabytkami nawiązującymi do rozpaczy matki, pogrzebu i zmartwychwstania Chrystusa. W ramach dróżek odbywają się nabożeństwa. Co ciekawe Sanktuarium zostało zbudowane na wzór Drogi Krzyżowej Pana Jezusa w Jerozolimie. W grudniu 1999 roku Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej zostało wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO i jest to jedyna kalwaria wpisana do tej pory na listę UNESCO.
Miasteczko, które malował Wojciech Weiss
Niewątpliwie głównym zabytkiem Kalwarii jest Sanktuarium, ale także uliczki miasta kryją kilka ciekawych, wartych zobaczenia zabytków. Warto zajrzeć do dworku Wojciecha Weissa, który był także pracownią malarza. Wojciech Weiss był wybitnym malarzem i grafikiem, uczniem, profesorem oraz rektorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Chociaż artysta urodził się w Rumunii, po edukacji we Lwowie przeniósł się do Krakowa to miejscem, do którego wracał z radością była Kalwaria Zebrzydowska. To tutaj w pierwszych dekadach XX wieku mieszkał i tworzył w domu przy ulicy Jagiellońskiej. Miasteczko, klasztor i pątnicze ścieżki i pielgrzymi będą tematami jego prac. Podobnie, jak mieszkający tu rodzice i żona malarza – Renia. Sama była artystką, a jej mozaiki możemy oglądać w eklektycznym kościele świętego Józefa z początku XX wieku. Murowana świątynia ozdobiona jest licznymi witrażami i wieloma malowidłami z okresu Młodej Polski. Na cmentarzu w niedalekich Zebrzydowicach zobaczyć można grobowiec rodziny Weissów, który zaprojektował jeden z najsłynniejszych architektów polskiej secesji Franciszek Mączyński. Leżą tam sam artysta i jego żona, rodzice i dzieci. Weiss pozostawił też po sobie bogatą kolekcję zdjęć dokumentującą życie Kalwarii Zebrzydowskiej w latach 20 i 30 XX wieku. Warto przejść się po Kalwaryjskich ścieżkach Wojciecha Weissa.
Rzemiosło kalwaryjskie
Kalwaria Zebrzydowska słynie także z wyjątkowego rzemiosła i działalności stolarzy uprawianej już od 1786 roku. Z kolei w 1887 roku z inicjatywy władz miasta powstała w Kalwarii Zebrzydowskiej Krajowa Szkoła Stolarska, pierwsza publiczna szkoła przygotowująca przyszłych rzemieślników do artystycznego wykonywania mebli. W późniejszych latach w wielu miejscach w Polsce słynne były Targi Kalwaryjskie, a do dziś prowadzi działalność Cech Rzemiosł Różnych znajdujący się przy ulicy Jagiellońskiej. Chociaż aktualnie stosowane są nowoczesne technologie, wykonywano tutaj piękne meble secesyjne, bardzo ciężkie i masywne, najczęściej z jesionu oklejonego fornirem orzechowym lub mahoniowym.
Okolice Kalwarii Zebrzydowskiej
Oprócz ducha chrześcijańskiego, którym emanuje mistyczne centrum pielgrzymkowe w Kalwarii Zebrzydowskiej, również okolica miejscowości zachwyca przybywających. Przepiękne krajobrazy i bliskość Beskidu Małego sprawiają, że czas można spędzić tutaj także bardzo aktywnie. Liczne ścieżki rowerowe, szlaki spacerowe oraz trasy turystyczne zachęcają do spacerów w różnych porach roku. Warto podjąć trudy wędrówki i wybrać się na górę Żar u podnóża której leży Lanckorona. To niewielkie, zalesione wzgórze, nazywane jest również Górą Włodkową lub Zamczyskiem i słynie z iluzji optycznej określanej „odwróconą grawitacją”. Zjawisko powoduje u obserwatora wrażenie, że kuliste przedmioty „toczą się do góry”. Czy każdy odwiedzający ma takie wrażenie? Warto sprawdzić osobiście! Na szczycie góry Żar znajdują się pozostałości ruin zamku książąt oświęcimskich z XIV wieku, natomiast na jego wschodnich stokach położona jest Golgota, która należy do dróżek sanktuarium. Po drodze można się zatrzymać przy Pustelni Pięciu Braci Polaków i kaplicy św. Marii Magdaleny.
Zobaczcie inne najpiękniejsze miasteczka Małopolski: