Małopolska to region o wyjątkowo bogatych i zróżnicowanych tradycjach kulinarnych. Ukształtowały je rdzenne, pieczołowicie pielęgnowane tradycje, przekazywane z pokolenia na pokolenie, jak i wpływy międzynarodowe związane z burzliwymi losami historycznymi regionu.
Ta niezwykła mieszanka brzmi jak zapowiedź intrygującego kulinarnego przepisu…
Wyśmienita kuchnia to nie tylko smakowity dodatek do odkrywania Małopolski, to cel sam w sobie! Fantastyczny powód, by dać się ponieść smakom i aromatom, jeść, pić i rozkoszować się tym, co w regionie najlepsze. Małopolska kuchnia kojarzy się bowiem nie tylko z dobrym smakiem, ale także naturalnością i ekologią. Wszystko to, co powstaje w Małopolsce wyrasta z ziemi, jest częścią natury, ale również bogatej kultury tutejszego stołu, okraszone niezwykłymi opowieściami miejscowych – zachwyca!
Zasmakujcie w podróży i sprawdźcie sami jak smakuje Małopolska! Gwarantujemy, będziecie zachwyceni, a każdy zakątek zaskoczy Was czymś zupełnie niezwykłym…
Kraków i okolice
Kraków to prawdziwy raj dla smakoszy. Nie bez powodu w 2019 roku miasto otrzymało tytuł Europejskiej Stolicy Kultury Gastronomicznej. Liczne restauracje z bardzo zróżnicowanym menu, rozpieszczają swoich gości frykasami. Wiele miejsc na kulinarnej mapie Krakowa można odnaleźć w przewodnikach Michelin Guide, czy żółtym przewodniku Gault & Millau. Znajdziecie tu kuchnię regionalną w czystej formie, ale także tę z nowoczesnym twistem lub bogato doprawioną wpływami żydowskich, czy austriackich tradycji kulinarnych – ciągle żywych w stolicy dawnej Galicji. Na osoby o mniej zasobnych portfelach czekają liczne, kultowe miejsca w klimacie street food, gdzie także można zjeść lokalnie, smacznie i zdrowo. Słynne zapiekanki na Placu Nowym, maczanka krakowska na Kazimierzu, kiełbaski pod Halą Targową to prawdziwe legendy krakowskiego smaku! Jednak stolica Małopolski pachnie przede wszystkim wyśmienitym pieczywem. Legendarne obwarzanki wypiekane tradycyjnie po wcześniejszym „obwarzeniu” ciasta we wrzącej wodzie, stały się symbolem miasta. Ich chrupkość porównać można tylko do chleba prądnickiego, który wraz z obwarzankiem został wpisany na unijną listę produktów regionalnych. Katalog tradycyjnych wypieków dopełniają bajgle z Kazimierza, wyśmienity waflowy pischinger i kukiełka lisiecka - bułka o wrzecionowatym kształcie pochodząca z pobliskich Liszek. Na stołach w Krakowie i okolicach królują także wyśmienite wędliny: kiełbasa krakowska sucha, piaszczańska czy lisiecka od wieków zachwycają smakiem i intensywnym aromatem wędzenia… Jak się okazuje nie tylko wędzone wędliny smakują wybornie – także pstrąg ojcowski – jeden ze sztandarowych produktów regionalnych stał się wizytówką okolic Krakowa. Doskonałym dodatkiem do szlachetnej ryby mogą być kiszone warzywa. Receptury kiszenia kapusty i innych warzyw opanowali do perfekcji mieszkańcy Charsznicy i okolic. Słynna charsznicka kapusta kiszona w beczkach zachowuje nie tylko chrupkość i walory smakowe, ale również posiada ogromne ilości witamin i cennych mikroelementów.
Wszystkich poszukiwaczy wyjątkowych smaków i kulinarnych pamiątek ze Stolicy Małopolski zapraszamy na lokalne targowiska. Legendarny wręcz Stary Kleparz, ale również takie miejsca jak Hala Targowa, Plac na Stawach, organizowany w Podgórzu Targ Pietruszkowy, czy Targ Ekosfera Stara Piekarnia – warte uwagi inicjatywy producentów ekologicznej żywności.
Zobacz także:
Tarnów i okolice
Region Tarnowski to polski biegun ciepła. Może właśnie dzięki łagodnemu klimatowi, żyznej glebie Doliny Dunajca i korzystnemu ukształtowaniu terenu od wieków rozwijało się tu rolnictwo i handel. Myśląc o tym zakątku Małopolski trudno wymienić jeden produkt, który wprost kojarzy się z Ziemią Tarnowską. To wszystko dlatego, że bogactwo kulinarne regionu nie pozwala na faworyzowanie któregokolwiek z tutejszych specjałów. Znajdziecie tu słynne ogórki kiszone w studni, świeże owoce i warzywa, wśród których króluje Fasola Piękny Jaś z Doliny Dunajca. Aż trudno sobie wyobrazić ile smakołyków można wyczarować z tego pokaźnych rozmiarów strączkowego warzywa. Jeśli chcecie się dowiedzieć co to Siuśpaj albo Siuśbak, zapytajcie koniecznie lokalnych gospodyń. Z pewnością chętnie podzielą się recepturami tych tradycyjnych potraw na bazie kaszy produkowanej z lokalnych zbóż. Możemy śmiało powiedzieć, że Ziemia Tarnowska to kraina miodem i winem… płynąca. Dzielne pszczoły uwijają się na ukwieconych polach i łąkach produkując doskonałej jakości miód, a łagodne wzgórza porastają liczne winnice, które skutecznie kultywują tutejsze tradycje winiarskie. Nie bez powodu nazywa się Ziemię Tarnowską „polską Toskanią”. Można tu skosztować wyśmienitych win i odpocząć w sielankowym otoczeniu równych rzędów winorośli.
Zobacz także:
Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej
Ziemia Sądecka
Sądecczyzna jabłkiem stoi – soczystym, aromatycznym, jędrnym i jedynym w swoim rodzaju. Pięknie wybarwione, mocno kwaskowe jabłka dojrzewają na ograniczonym terenie Kotliny Łąckiej, obdarzonej swoistym mikroklimatem, a sadownicy łąccy od wieków cieszą się zasłużoną sławą. Sława ta nie jest zresztą związana tylko z jabłkami, ale także śliwami wykorzystywanymi w procesie produkcji słynnej śliwowicy. Na pograniczu beskidzkim skosztować można także suski sechlońskiej. „Suska” znaczy suszona, zaś przydomek „Sechlońska” wzięła od miejscowości Sechna. Jest to śliwka wolno wędzona – słodkawa, mięciutka w środku, cudownie aromatyczna, pachnąca dymem. Dziś wytwarzana jak dawniej w gminach Laskowa, Iwkowa, Łososina Dolna i Żegocina. Tereny Sądecczyzny wyróżniają również doskonałe miody, pochodzące z ekologicznie czystych, górskich terenów. Na szczególną uwagę zasługuje Miód Spadziowy z Beskidu Wyspowego znajdujący się na liście produktów regionalnych. W Stóżach i Kamiannej można zwiedzić muzea pszczelarstwa i zgłębić tutejsze tradycje bartnicze. Jednym z największych skarbów Beskidu Sądeckiego jest woda… Wody wypływające z górskich źródeł są wyjątkowo bogate w składniki mineralne. Spożywane w odpowiednich ilościach i proporcjach suplementują organizm, a także pomagają w leczeniu wielu schorzeń. Słotwinka, Jan, Józef czy Zuber rozsławiły uzdrowiska takie jak Krynica-Zdrój, Muszyna, Żegiestów-Zdrój czy Piwniczna- Zdrój w Polsce i świecie. Smakując specjałów typowych dla Beskidu Niskiego doświadczymy wielu smakowych nawiązań do kuchni wschodnich rubieży naszego kraju. To za sprawą Łemków, którzy zasiedlając te tereny pozostawili swoje kulinarne tradycje. Będąc w okolicy nie można nie spróbować choćby proziaków – tradycyjnych placków na sodzie.
Zobacz także:
Muzeum Pszczelarstwa i Skansen Pszczelarski w Stróżach
Małopolska Zachodnia
Bezapelacyjnym władcą stołów w zachodniej część Małopolski jest Karp! Ta wyjątkowa ryba z okolic Zatora, Przeciszowa i Spytkowic, według źródeł historycznych, hodowana jest od czasów średniowiecznych. Karp z linii zatorskiej pochodzi ze skrzyżowania karpia polskiego z odmianą węgierską, gołyską, jugosławiańską i izraelską. Jest hodowany w cyklach dwuletnich, karmiony naturalnymi paszami, dzięki temu jego mięso ma wyjątkowo delikatny smak. Karp rozsławiał swoje okolice już w średniowieczu goszcząc na królewskich stołach. Dlatego wybierając się w okolice Doliny Karpia koniecznie musicie spróbować tego specjału.
Z kolei każdy kto odwiedzi okolice Chrzanowa musi obowiązkowo spróbować Ziemniaków po Cabańsku. To potrawa tradycyjna, której przygotowanie jest prawdziwym rytuałem. Obecnie w żeliwnym, dawniej w glinianym naczyniu, nad ogniskiem piecze się ziemniaki z dodatkiem buraków, marchwi, cebuli. Danie podaje się z kwaśnym mlekiem lub kefirem. Smakuje wybornie! Na deser warto wpaść do Wadowic, to tutaj czekają wyśmienite kremówki, które swoja sławę zawdzięczają św. Janowi Pawłowi II i jego wspomnieniom z młodości.
Zobacz także:
Dolina Karpia
Tatry i Podhale
Kuchnia podhalańska to prawdziwa wizytówka kulinarna Małopolski. Słynny oscypek to niezaprzeczalny symbol nie tylko Podhala, ale całego regionu. Duma, legenda i król polskich serów! Jego wyrób jest ściśle związany z kulturą pasterską. Bacowie robią go własnoręcznie na halach według przepisu znanego od wieków - z mleka owczego lub z dodatkiem mleka krowiego z rasy czerwonej polskiej. Prawdziwy oscypek powstaje tylko w okresie wypasu owiec, czyli od maja do września. Doskonale się przechowuje, nie psuje się tylko wysycha i nabiera „mocy”. Mniejszym bratem oscypka jest redykołka, serek którego nazwa pochodzi od redykowania czyli czasu, kiedy owce wracają z hal. Sery wyrabiane z mleka owczego lub owczego i krowiego są niewielkich rozmiarów i mają kształt zwierząt, wrzecion, serc. Różnorodność zawdzięczają tradycyjnym formom, a wyrazisty smak soleniu i wędzeniu. Ogromny wybór podhalańskich wyrobów mleczarskich dopełnia żętyca, bundz, bryndza podhalańska, która jako pierwszy polski produkt została wpisana na unijną listę produktów regionalnych z Chronioną Nazwą Pochodzenia. Kuchnia gór to nie tylko mleko ale także wyśmienita jagnięcina, prawdziwy rarytas wśród mięs. Mimo, że kuchnia góralska, z uwagi na warunki klimatyczne i ukształtowanie terenu, była dość monotonna, niektóre potrawy podawane w karczmach i restauracjach rozpieszczają podniebienia. Moskole (placki na bazie ugotowanych ziemniaków), słynna kwaśnica (zupa na bazie kiszonej kapusty i wędzonych mięs), hałuski - lokalne kluseczki czy bombolki - deserowe kluski drożdżowe polane roztopionym masłem i miodem – tego po prostu trzeba spróbować będąc na Podhalu.
Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej na temat małopolskich produktów regionalnych i tradycyjnych koniecznie zajrzyjcie tutaj: https://www.malopolska.pl/malopolskismak
Kulinarna przygoda w Małopolsce nie może się obyć bez wizyty w jednej z tradycyjnych karczm. Miejsca autentycznie czerpiące z dziedzictwa regionalnej kuchni można spotkać na Małopolskiej Trasie Smakoszy. Szlak obejmuje tradycyjne karczmy o najwyższym standardzie.
Ruszajcie w drogę i rozsmakujcie się w kulinarnej podróży po Małopolsce! Do tego z pewnością przydatna będzie bezpłatna aplikacja mobilna VisitMałopolska, którą już teraz pobierzcie na swój telefon i rozkoszujcie się odkrywaniem Małopolski!